Herken de leider in je mensen
Het zit in onze natuur: velen van ons hebben behoefte aan een leider. Denk aan een krachtige premier, die een land door een crisis heen loodst. Maar ook op kleinere schaal, op bedrijfsniveau bijvoorbeeld, is de behoefte aan leiderschap en sturing vaak voelbaar. Tegelijk ben ik ervan overtuigd dat er in ieder van ons al een leider schuilt – en als die tot wasdom komt, kunnen er mooie dingen gebeuren.
Ik herinner me de periode waarin ik een adviesrol had voor scholen voor voortgezet onderwijs. In die tijd probeerde men roken in het openbaar te verminderen, zeker onder personeel, om de jeugd het goede voorbeeld te geven. Alleen: de verstokte rokers lieten zich niet zomaar hun geliefde sigaret afnemen. Dit tot onvrede van de directie. Uiteindelijk was het de conciërge die bij de bewuste collega’s de juiste toon wist aan te slaan, waarna de één na de ander stopte.
Wat bleek: in zijn vrije tijd was de conciërge voorzitter van een voetbalvereniging. Hij was gewend om met mensen om te gaan, bruggen te bouwen en collega’s te motiveren en mobiliseren. Daardoor kon hij op school moeiteloos een rol pakken die helemaal niet in zijn takenpakket viel, maar waarvoor hij wél buitengewoon geschikt was. Zijn informele invloed leverde de school veel op.
Wat we hieruit leren, is dat iedereen beschikt over verborgen capaciteiten. Vaak zijn dat zelfs kwaliteiten die een organisatie goed kan gebruiken. Bovendien kon de conciërge in mijn verhaal niet alleen mensen voor zich winnen, hij wilde het ook. Omdat hij het leuk vond.
Ik ga dus nooit zomaar af op de functieomschrijving op een visitekaartje. Veel liever ontdek ik zelf waar iemand goed in is en waar zijn grenzen liggen. Als je leiderschap stimuleert bij je werknemers, in alle lagen en op ieder niveau, is de kans groot dat je ergens een pot met goud ontdekt. Soms betekent dat dat mensen een andere (of aangepaste) functie krijgen. Een goede zaak, want dat leidt hoogstwaarschijnlijk weer tot meer werkplezier en dus een hoger excellerend vermogen.
Natuurlijk is er nog steeds niets mis met een directeur die een organisatie leidt. Er is immers maar ruimte voor één kapitein op het schip. Maar een schip met matrozen die vooruit willen en kunnen, gaat gegarandeerd harder dan wanneer ze dat moeten.